Historia Ameryki Łacińskiej w Pigułce

Poniższy spis najważniejszych wydarzeń Ameryki Łacińskiej odnosi się do zdarzeń mających miejsce po 1492 roku, kiedy to nastąpił pierwszy udokumentowany kontakt kultury europejskiej z amerykańską.

Era odkryć i podbojów

Krótko po odkryciu pierwszych wysp Ameryki Środkowej Hiszpanie zobaczyli w „nowym świecie” ogromny potencjał. Kolejne wyprawy zachęcały odważnych śmiałków i poszukiwaczy fortun doprowadzając napotkane cywilizacje do ruiny. Zniszczone i zrabowane zostało dziedzictwo kulturowe, jednak najważniejszym celem konkwistadorów były cenne metale: złoto i srebro. Zdobyta w ten sposób przez hiszpańską koronę fortuna była częstokroć przeznaczana na prowadzone w Europie wojny i marnotrawiona.

1492 – Spotkanie starego i nowego świata

Krzysztof Kolumb podczas swojej pierwszej wyprawy „odkrywa” Kubę oraz Haiti, rozpoczynając tym samym podbój Ameryk.

1494 – Traktat z Tordesillas

Hiszpania i Portugalia, największe ówczesne mocarstwa morskie podpisują traktat z Tordesillas, w którym dokonuje się podziału terytorium Ameryki Południowej na część hiszpańską i część portugalską. Traktat miał zapobiec otwartemu konfliktowi Portugalii i Hiszpanii, z góry przydzielając mocarstwom nowe ziemie.

1498 – Odkrycie Ameryki Południowej

Trzecia wyprawa Krzysztofa Kolumba dopływa w okolice delty Orinoko, a następnie dokonuje zejścia na ląd w zatoce Paria (tereny dzisiejszej Wenezueli).

1499 – Początek kolonizacji

Hiszpania i Portugalia zaczynają kolonizować i wyzyskiwać podbijane ziemie i ludy. Europejskie choroby oraz zmuszanie do ciężkiej pracy zaczynają dziesiątkować rdzennych mieszkańców nowego świata.

1500 – „Odkrycie” Brazylii

Pedro Álvares Cabral dopływa do dzisiejszych terenów Brazylii. Jeszcze w XVI dostrzeżony zostaje potencjał dzisiejszej Brazylii jako producenta cukru, tym samym przez kolejne 300 lat skupiając uwagę Portugalczyków na części północno-wschodniej (która ze względu na wydobycie surowców i rozwój przemysłu w części południowej w dzisiejszych czasach uznawana jest za najbiedniejszą i najmniej rozwiniętą). Wspomniane tereny zostały licznie skolonizowane przez afrykańskich niewolników, stanowiących siłę roboczą przy uprawie trzciny cukrowej.

1501 – Początek ery niewolnictwa

W związku ze zdziesiątkowaniem rdzennej ludności na Haiti przywożeni zostają pierwsi afrykańscy niewolnicy.

1519 – 1521 – Kampania mająca na celu podbicie Meksyku

Hernan Cortes podbija imperium Azteków, będące dzisiaj terytorium Meksyku.

1532 – Podbicie Peru

Francisco Pizarro zainispirowany wyczynem Corteza, podbija Peru. Pomimo znacznej przewagi wojsk Inki, wyczyn udaje się, a to głównie dzięki podstępowi, niehonorowości, elementom zaskoczenia oraz skłóceniu wewnątrz imperium Inków.

1549 – Utworzenie Nowego Królestwa Grenady

Podbój dzisiejszych terenów Kolumbii zakończył ustanowieniem Nowego Królestwa Grenady.

1580 – Utworzenie kolonii w Buenos Aires

Po wcześniejszych, nieudanych próbach założenia trwałej osady w okolicach Paragwaju i Argentyny, zostaje założona kolonia w miejscu dzisiejszego Buenos Aires w Argentynie.

1616 – Przybycie Duńczyków do Ameryki Południowej

Na terenie dzisiejszej Gujany utworzony został pierwszy duński fort.

Od 1624 – Gujana Francuska

Pierwsze próby Francuzów w ustanowieniu kolonii na terenach dzisiejszej Gujany Francuskiej. Wroga reakcja Portugalii (która rościła sobie prawo do tego terytorium na mocy Traktatu z Tordesillas) zmusiła Francuzów do prób kolonizacji tego terytorium w kolejnych latach (1630 oraz 1645).

Wiek XIX – era formowania dzisiejszych państw Ameryki Łacińskiej

W XIX wieku nastąpiło ukształtowanie się dzisiejszego kształtu geopolitycznego Ameryki Południowej. Problemy Hiszpanii i Portugalii oraz silne trendy niepodległościowe wewnątrz obydwu Ameryk doprowadziły do stopniowego formowania kolejnych państw.

Uzyskanie niepodległości

Wenezuela (1811), Paragwaj (1811), Argentyna (1816), Chile (1818), Kolumbia (1819), Peru (1821), Meksyk (1821), Gwatemala (1821), Honduras (1821), Salwador (1821), Kostaryka (1821), Brazylia (1822), Ekwador (1822), Boliwia (1825), Urugwaj (1828).

1846 – 1848 – Wojna meksykańsko – amerykańska

Efektem wojny była utrata przez Meksyk połowy swojego terytorium i ustalenie dzisiejszych granic w Ameryce Północnej.

1864 – 1870 – Wojna paragwajska

Wojna toczona pomiędzy Paragwajem, a trójprzymierzem Brazylii, Argentyny i Urugwaju. Najbardziej krwawy konflikt w Ameryce Południowej, w którym zginęło 50% całej populacji Paragwaju i 90% męskiej części kraju.

1879 – 1884 – Wojna o Pacyfik

Wojna pomiędzy Chile, a koalicją Boliwii i Peru. Zakończyła się zwycięstwem Chile, utratą terytorium Boliwii i Peru i odcięciem Boliwii od Pacyfiku.

1903 – Niepodległość Panamy

Odłączenie Panamy od Republiki Kolumbii nastąpiło przy militarnym wsparciu Stanów Zjednoczonych, przy okazji którego udzielono USA na 100 lat praw do budowy i suwerennego wykorzystania kanału panamskiego.

Wiek XX – czasy wojskowych dyktatur, przewrotów, rewolucji i wojen domowych

Historia współczesna Ameryki Łacińskiej przeplata się z rywalizacją Stanów Zjednoczonych i Związkiem Radzieckim, zarówno w zakresie ideologicznym jak i terytorialnym. Wiele rządów państw Ameryki Łacińskiej wspierane były przez USA (często finansowo), jednocześnie sympatia do amerykańskiej propagandy równoważona była przez starania Związku Radzieckiego i zwolenników ideologi socjalizmu. Objawiało się to licznymi próbami rewolucji i wojnami domowymi. „Czerwona rewolucja” powiodła się jedynie na Kubie i w Nikaragui.

1953 – 1959 – Rewolucja kubańska

Doprowadziła do obalenia dyktatury Fulgencio Batisty i ustanowienia trwających prawie 50 lat rządów socjalistycznych Fidela Castro.

1960 – 1996 – Wojna domowa w Gwatemalii

Konflikt rozgrywał się pomiędzy rządem, a lewicowymi rebeliantami.

1964 – Wojskowa dyktatura w Brazylii

Przeprowadzony w 1964 roku zamach stanu rozpoczyna trwającą do 1985 dyktaturę wojskową.

1964 – 2016 – Wojna domowa w Kolumbii

Wielowymiarowy konflikt zbrojny, którego stronami były rząd, lewicowe partyzantki, ugrupowania paramilitarne, a od lat 80-tych także kartele narkotykowe.

1969 – Wojna futbolowa

Krótkotrwały (trwający około 100 godzin) konflikt zbrojny regulujący napięcia pomiędzy Salwadorem i Hondurasem.

1973 – Wojskowa dyktatura w Chile

Pinochet przeprowadza udany zamach stanu, krwawo rozpoczynając dyktaturę trwającą do roku 1990.

1976 – Wojskowa dyktatura w Argentynie

Pinochet przeprowadza udany zamach stanu, krwawo rozpoczynając dyktaturę trwającą do roku 1990.

1979 – Rewolucja nikaraguańska

Lewicowa rewolucja odsunęła od władzy skrajnie prawicowy rząd

1979 – 1992 – Wojna domowa w Salwadorze

Konflikt pomiędzy rządem, a lewicowymi partyzantami był odpowiedzią na przeprowadzony przez wojsko zamach stanu i represje z nim związane.

1982 – Wojna o Falklandy – Malwiny

Argentyna rozpoczyna wojnę o brytyjskie wyspy Falklandy (przez Argentyńczyków zwane Malwiny), którą po kilku miesiącach przegrywa.